Türkiye'de Kripto Para Hukuku Yaklaşıyor: Beş Önemli Nokta
Dünyanın en büyük kripto para ekonomilerinden biri olan Türkiye'de hükümetin bu yıl kripto para yasasını çıkarması bekleniyor.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Ocak ayında yerel kripto para yasasının neredeyse tamamlandığını açıklamıştı. Pek çok kişi Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin kripto para yasasını 2024 yılı başında çıkarmasını bekliyordu ancak tasarı henüz kesinleşmedi.
Cointelegraph, sektördeki yerel isimlerle Türkiye'nin kripto para birimlerine bakışı, yasanın ne zaman geleceği ve Türkiye'deki kripto para düzenlemelerinin mevcut durumu hakkında konuştu.
Türkiye'de halihazırda bazı “hafif” kripto yasaları var.
Her ne kadar hükümet kripto para yasasını henüz yayınlamamış olsa da bu, bugün ülkede piyasayı düzenleyecek hiçbir kuralın olmadığı anlamına gelmiyor.
Kripto para uzmanı İsmail Hakkı Polat'a göre şu anda Türkiye'de kripto para birimlerini hedef alan “çok küçük düzenlemeler” var ancak bunlar Meclis tarafından yasalaşmadı.
Türkiye’de kripto para birimlerine ilişkin iki temel düzenleme bulunuyor: Bunlardan biri Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın 2021 yılında aldığı, vatandaşların Bitcoin (BTC) gibi kripto para birimleriyle ödeme yapmasını yasaklayan karardır. TCMB yasal olarak kripto para birimlerini kabul etmemektedir.
Cointelegraph'a konuşan Polat şunları söyledi: “Meclis tarafından kabul edilmiş bir düzenleme olmadığından, bu kuralların ihlali durumunda ne gibi sonuçlar, yaptırımlar ve para cezaları olacağını kimse bilmiyor.”
“Bu düzenleme geçerli değil.”
İkinci düzenleme ise kara paranın aklanmasının (AML) önlenmesine ilişkin olup, Maliye Bakanlığı mali istihbarat birimi olan Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK) gözetiminde hazırlanmıştır.
Bu düzenleme, kara para aklama ve terörün finansmanı gibi yasa dışı faaliyetleri önlemek amacıyla borsaların kullanıcılardan belirli Müşterini Tanı (KYC) verilerini toplamasını gerektirmektedir.
Mindstone Blockchain Labs CEO'su Tansel Kaya'ya göre Türkiye Sermaye Piyasası Kurulu'nun (SPK) hazırladığı düzenlemeler de var.
Kaya, “SPK, otoriteye bağlı herhangi bir kişi veya kurumun kripto para ticareti yapamayacağını söyledi” dedi ve buna Türk bankaları, aracı kurumlar ve diğerlerinin de dahil olduğunu ekledi. Kaya, SPK'nın 2017 yılında bu kılavuzu yayınladığı için bu düzenlemenin “çok eski” olduğuna dikkat çekti.
Türkiye dünyanın dördüncü büyük kripto para piyasası
Kripto para birimlerine bağlı büyük bir küresel ekonomi olan Türkiye, dünyada kullanım oranının en yüksek olduğu ülkelerden biridir.
Chainanaliz verilerine göre Türkiye, 170 milyar dolar olarak tahmin edilen işlem hacmi açısından Rusya, Kanada, Vietnam, Tayland ve Almanya gibi ülkelerin önünde dünyanın dördüncü büyük kripto para piyasası konumunda.
Eylül 2023'te Türk lirası, Binance'te en çok işlem gören fiat para birimi haline geldi ve tüm fiat işlem hacminin %75'ini oluşturdu. Bu olay, kripto para yatırımcılarının Türkiye pazarına önemli miktarda akın etmesiyle ilişkilendirildi.
Bazı araştırmalar, Türkiye'de kripto paraların benimsenme oranının son yıllarda iki kattan fazla artarak %40'a ulaştığını iddia ediyor. Bu çalışma, her beş Türk vatandaşından ikisinin kripto para sahibi olduğunu ortaya koydu.
Polat, “Ülkemizin 85 milyonluk toplam nüfusunun 20 milyonunun kripto paralara yatırım yapan Türk yatırımcısı olduğu tahmin ediliyor” dedi.
Türkiye Kripto Para Yasasını Neden Acele Ediyor?
Türkiye'nin planlanan kripto para birimi yasası, ülkenin Mali Eylem Görev Gücü'nün (FATF) kara para aklamayı önleme (AML) önlemleriyle ilgili “gri listeden” çıkarılması için hızla hazırlanıyor. Düzenleyici kurum, kar amacı gütmeyen kuruluşlara yönelik orantısız düzenlemeler nedeniyle Türkiye'yi Ekim 2021'de “gri listeye” almıştı.
Polat'a göre, FATF'in “gri listeden” çıkarılabilmesi için Türkiye'nin, biri kripto para sektörüyle ilgili olmak üzere 39 eyleme uyması gerekiyor. FATF, ülkelerin sanal varlıkların suç faaliyetlerinde kullanılmamasını sağlamak için kendi yasalarına uymalarını şart koşuyor.
Hükümet kripto para borsalarını ve vergilerini düzenlemeyi amaçlıyor
TBMM'ye gelmesi beklenen kripto para kanunu esas olarak borsaların düzenlenmesini kapsayacak.
Kanun koyucular, FATF çerçevesi kapsamında sanal varlık hizmet sağlayıcıları (VASP'ler) olarak adlandırılan borsaların yükümlülüklerini ve sorumluluklarını tanımlamayı amaçlıyor. Kanun aynı zamanda maksimum yatırımcı korumasını sağlamak için güvenli saklama standartlarına, yani kripto para birimlerinin VASP'ler tarafından depolanmasına da odaklanacak.
Yatırımcının korunması konusu, Thodex adlı büyük bir yerel kripto para borsasının çöküşünün ardından Türkiye'de sıcak bir konu haline geldi. Thodex borsası, Nisan 2021'de aniden alım satım ve para çekme işlemlerini durdurdu. Thodex'in kurucusu Faruk Fatih Özer, 2 milyar dolara ulaştığı tahmin edilen dolandırıcılık suçlamasıyla 2023 yılında 11.196 yıl hapis cezasına çarptırıldı.
VASP düzenlemelerine ek olarak, yakında çıkacak olan Kripto Para Kanununun da nihayet Türkiye'deki kripto para vergileri için yasal bir temel oluşturması bekleniyor.
İle ilgili: Türkiye kripto paralarda bu alanda zirveye ulaştı
Habertürk'ün haberine göre, Türkiye Gelir İdaresi Başkanlığı, Bankacılık ve Sigorta Muameleleri Vergisi'ni (BSMV) kripto para birimlerine uygulamayı planlıyor. Söz konusu vergi şu anda %5 oranında alınmaktadır.
Hükümetin ayrıca vatandaşlardan kripto para birimi kazançlarını beyan etmelerini istemesi bekleniyor. Ancak yasa gereği stopaj vergisi oranı sıfır olabilir.
Ek olarak, gelecek mevzuatın gerçek dünya varlıklarının (RWA) tokenleştirilmesiyle ilgili düzenlemeleri ele alması bekleniyor.
Kripto para kanunu ne zaman yürürlüğe girecek?
Bu yılın başlarında ilerleme kaydedileceğine dair birçok beyana rağmen, Türkiye'nin kripto para yasasını Parlamentoya ne zaman sunacağı hala belirsiz.
Sektörden bazı isimler, Türkiye'de yürürlüğe girecek kripto para yasasının zamanlamasını ABD Dış Varlıklar Kontrol Ofisi'nin Haziran ayındaki toplantısına bağlıyor.
Kaya, “O zaman Türkiye'yi gri listeden çıkarmayı düşünecekler. Büyük olasılıkla yasanın çıkması ve ardından yönetmeliklerin yürürlüğe girmesi gerekiyor.” diyen Kaya, yönetmeliğin mayıs ayında çıkması gerektiğini de sözlerine ekledi.
Polat, “Benim düşüncem, hipotezim bu parlamento döneminin sonunda yani haziran ayında bunun gerçekleşeceği yönünde” dedi.
“Fakat bunu başaramazlarsa konu sonbahara, belki de yıl sonuna kaydırılacak. Dolayısıyla bana göre gri liste konusu artık biraz gündemden çıktı.”
